Plagiocefalie: afgeplat hoofdje
Plagiocefalie is een gekende aandoening bij zuigelingen die zich voordoet wanneer het hoofd van een baby afgeplat of misvormd wordt. Krijg informatie over hoe deze vaak voorkomende aandoening wordt herkend en behandeld.
Plagiocefalie is een gekende aandoening bij zuigelingen die zich voordoet wanneer het hoofd van een baby afgeplat of misvormd wordt. Krijg informatie over hoe deze vaak voorkomende aandoening wordt herkend en behandeld.
Wat is plagiocefalie?
Plagiocefalie of een afgeplat hoofdje is wanneer er zich een afgeplat deel ontwikkelt op de voorkant, achterkant of zijkant van het hoofd van een baby. Deze aandoening komt vaak voor bij zuigelingen en kan eenvoudig worden behandeld op verschillende manieren.
Plagiocefalie wordt ook soms beschreven als een schedelafwijking, omdat het hoofdje van de baby in een afwijkende vorm is gegroeid. Er zijn verschillende typen van deze aandoening. Al deze typen doen zich omwille van verschillende redenen voor en ze kunnen allemaal veilig en zorgvuldig worden gecorrigeerd met het juiste zorgteam en de juiste behandeling.
Hoe ontwikkelen baby's een afgeplat hoofdje?
Baby's worden geboren met zachte, buigzame delen in de schedel. Deze groeien samen in de eerste jaren. In deze periode kan de schedel van de zuigeling geleidelijk misvormd worden als de baby voor lange tijd in dezelfde houding blijft.
Daarom lees je vaak over "positionele" plagiocefalie: het komt voor omdat de baby lang in bepaalde houdingen blijft na de geboorte. Na verloop van tijd kan de druk op de zachte, flexibele schedel van de baby de natuurlijke vorm wegnemen.
Dit verschilt van craniosynostose of aangeboren plagiocefalie, die voorkomen wanneer de schedel van de baby te vroeg samengroeit én in een afwijkende vorm. Bij positionele plagiocefalie kan de schedel van de baby met de juiste zorg vaak na verloop van tijd terug in de juiste vorm groeien.
Hier volgen enkele verschillende factoren die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een afgeplat hoofdje:
Omstandigheden in de baarmoeder
Tweelingen en drielingen groeien in een besloten omgeving waardoor het risico op plagiocefalie groter wordt. Bepaalde geboortecomplicaties kunnen ook een risicofactor zijn. Premature baby's hebben doorgaans hele zachte schedels waardoor ze gemakkelijk plagiocefalie ontwikkelen.
Tweelingen en drielingen groeien in een besloten omgeving waardoor het risico op plagiocefalie groter wordt. Bepaalde geboortecomplicaties kunnen ook een risicofactor zijn. Premature baby's hebben doorgaans hele zachte schedels waardoor ze gemakkelijk plagiocefalie ontwikkelen.
Op de rug slapen
Baby's die op hun rug liggen met hun hoofd naar voren wanneer ze slapen hebben een groter risico op plagiocefalie. Dit blijft de veiligste manier voor zuigelingen om te slapen, omdat dit het risico op wiegendood vermindert.
Baby's die op hun rug liggen met hun hoofd naar voren wanneer ze slapen hebben een groter risico op plagiocefalie. Dit blijft de veiligste manier voor zuigelingen om te slapen, omdat dit het risico op wiegendood vermindert.
Zitjes en dragers
Sommige baby's brengen veel tijd door in een autostoeltje, ligstoel, schommel of wandelwagen. Wanneer baby's lange tijd met hun hoofdje tegen deze toestellen leunen, kunnen ze geleidelijk een afgeplat hoofdje ontwikkelen.
Sommige baby's brengen veel tijd door in een autostoeltje, ligstoel, schommel of wandelwagen. Wanneer baby's lange tijd met hun hoofdje tegen deze toestellen leunen, kunnen ze geleidelijk een afgeplat hoofdje ontwikkelen.
Lichamelijke aandoeningen
Musculaire torticollis en kinematisch onevenwicht wegens suboccipitale belasting (KISS) kunnen ertoe leiden dat de nekspieren van een zuigeling zich aanspannen en vastklemmen. Door deze spanning kan het gebeuren dat het hoofd van de baby vast komt te zitten in een houding.
Musculaire torticollis en kinematisch onevenwicht wegens suboccipitale belasting (KISS) kunnen ertoe leiden dat de nekspieren van een zuigeling zich aanspannen en vastklemmen. Door deze spanning kan het gebeuren dat het hoofd van de baby vast komt te zitten in een houding.
Risico's voor getroffen zuigelingen
Veel zuigelingen met positionele plagiocefalie ontgroeien de aandoening wanneer ze nieuwe slaaphoudingen uitproberen en actiever worden. Bij sommige ernstige of onbehandelde gevallen kan het afgeplat hoofdje echter op verschillende manieren invloed hebben op het lichaam en de gezondheid van de baby:
Verschillen in het gezicht: door plagiocefalie kan het kind afwijkende gezichtskenmerken of een ongelijke vorm van het hoofd ontwikkelen, waaronder uitpuilende of scheefstaande ogen, oren, tanden of jukbeenderen.
Praktische uitdagingen:indien niet gecorrigeerd, kan een afwijkende vorm van het hoofd of gezicht het later moeilijk maken voor kinderen om een bril, sommige sportkledij of beschermende kledij te dragen.
Psychosociale moeilijkheden: kinderen met een ongewone hoofdvorm of gezichtskenmerken lopen een groter risico om te worden geplaagd, gepest of op andere negatieve sociale ervaringen die hun zelfbeeld, zelfvertrouwen of emotioneel welzijn kunnen aantasten.
Vertraagde ontwikkeling: uit bepaalde medische onderzoeken blijkt dat plagiocefalie mogelijk de ontwikkeling van motorische, taalkundige en sociale vaardigheden bij baby's remt. [1,2]
De verschillende soorten afgeplatte hoofdjes
Afhankelijk van de houding die de baby het meeste aanhoudt, kan de baby een of meerdere soorten van deze aandoening ontwikkelen. Hieronder volgt een duidelijker beeld van de meest voorkomende vormen.
Plagiocefalie
De meest voorkomende vorm van afgeplatte hoofdjes. Dit type komt voor wanneer een zuigeling een plat deel ontwikkelt op één kant van het hoofd. Hierdoor kan de schedel en het gezicht van de zuigeling ongelijkmatig en asymmetrisch lijken.
De meest voorkomende vorm van afgeplatte hoofdjes. Dit type komt voor wanneer een zuigeling een plat deel ontwikkelt op één kant van het hoofd. Hierdoor kan de schedel en het gezicht van de zuigeling ongelijkmatig en asymmetrisch lijken.
Brachycefalie
Deze vorm komt voor wanneer een zuigeling een plat deel ontwikkelt op de achterkant van het hoofd. Baby's met brachycefalie hebben vaak een ongewoon breed en groot hoofd. Hun oren steken mogelijk uit en hun gezicht ziet er relatief klein uit ten opzicht van het hoofd.
Deze vorm komt voor wanneer een zuigeling een plat deel ontwikkelt op de achterkant van het hoofd. Baby's met brachycefalie hebben vaak een ongewoon breed en groot hoofd. Hun oren steken mogelijk uit en hun gezicht ziet er relatief klein uit ten opzicht van het hoofd.
Assymetrische brachycefalie
Soms ontwikkelt er zich een plat deel in een hoek op de achterkant van het hoofd van de baby. Wanneer dit gebeurt kan het de schedel van de baby in een langwerpige vorm veranderen en de oren, ogen en jukbeenderen van de baby uit de natuurlijke lijn duwen.
Soms ontwikkelt er zich een plat deel in een hoek op de achterkant van het hoofd van de baby. Wanneer dit gebeurt kan het de schedel van de baby in een langwerpige vorm veranderen en de oren, ogen en jukbeenderen van de baby uit de natuurlijke lijn duwen.
Scafocefalie
Deze vorm komt doorgaans voor als de baby lange tijd op zijn of haar zij slaapt. Dit kan ertoe leiden dat het hoofdje een ongewoon lange en nauwe vorm krijgt. Dit komt vaak voor bij premature baby's die op hun zij worden gelegd voor behandeling in een couveuse.
Deze vorm komt doorgaans voor als de baby lange tijd op zijn of haar zij slaapt. Dit kan ertoe leiden dat het hoofdje een ongewoon lange en nauwe vorm krijgt. Dit komt vaak voor bij premature baby's die op hun zij worden gelegd voor behandeling in een couveuse.
Hoe wordt plagiocefalie herkend?
Plagiocefalie, brachycefalie en scafocefalie ontwikkelen zich doorgaans in het eerste levensjaar van de zuigeling. Vroege tekenen van een afgeplat hoofdje kunnen zich al 6-8 weken na de geboorte voordoen. Vaak worden deze duidelijker wanneer de baby enkele maanden oud is.
Deze aandoeningen kunnen op verschillende manieren worden herkend, afhankelijk van hoe ernstig de plagiocefalie is geworden. Ouders of verzorgers hebben gemerkt dat het hoofdje van de baby een afwijkend vorm heeft aangenomen en hebben dit gemeld aan de kinderarts. Tijdens een routinecontrole heeft de kinderarts of de kinderverpleegkundige gemerkt dat de baby tekenen vertoont van plagiocefalie en stappen aanbevolen om de vorm van het hoofdje te corrigeren.
Alleen een medische professional kan een officiële diagnose van plagiocefalie, brachycefalie of scafocefalie maken, ongeacht wanneer of waar de tekenen zich vertonen. De diagnose vergt doorgaans slechts enkele stappen, waaronder een lichamelijk onderzoek en een controle van het medisch dossier van de baby. De kinderarts kan op dat moment een van de verschillende behandelingen aanbevelen, waaronder een gespecialiseerde orthese die ontworpen is om het afgeplatte hoofdje te corrigeren.
Aanpassing van de vorm van het hoofd van een baby
Plagiocefalie, brachycefalie en scafocefalie zien er wel zorgwekkend uit, maar kunnen doeltreffend behandeld worden op verschillende zorgvuldige, niet-invasieve manieren. Veel baby's met een afgeplat hoofdje moeten soms eenvoudigweg meer tijd doorbrengen in verschillende houdingen. Andere kinderen hebben mogelijk een fysiotherapeut nodig, zeker als de vorm van het hoofd te wijten is aan een spierprobleem. Ze hebben mogelijk ook een speciale orthese nodig.
Veel van deze behandelingen zijn het meest effectief tussen 4 en 8 maanden na de geboorte. Het is dus belangrijk om de behandeling te starten zodra de arts dit aanbeveelt.
De rusthouding van de baby wijzigen helpt bij het verminderen van de druk op de platte delen van het hoofdje. Meer tijd op het buikje geeft ruimte aan het hoofd van de baby om in een natuurlijke vorm te groeien.
De rusthouding van de baby wijzigen helpt bij het verminderen van de druk op de platte delen van het hoofdje. Meer tijd op het buikje geeft ruimte aan het hoofd van de baby om in een natuurlijke vorm te groeien.
Dit is vaak de eerste stap voor baby's die klinische behandeling nodig hebben voor plagiocefalie. Stretchen en lichamelijke beweging helpen de spieren te ontspannen en moedigen de beweging van het hoofd aan.
Dit is vaak de eerste stap voor baby's die klinische behandeling nodig hebben voor plagiocefalie. Stretchen en lichamelijke beweging helpen de spieren te ontspannen en moedigen de beweging van het hoofd aan.
Soms ook een babyhelm genoemd. Deze gespecialiseerde medische hulpmiddelen worden gebruikt om het hoofd van de baby zorgvuldig te hervormen na verloop van tijd.
Soms ook een babyhelm genoemd. Deze gespecialiseerde medische hulpmiddelen worden gebruikt om het hoofd van de baby zorgvuldig te hervormen na verloop van tijd.
Wat je moet weten over CRO's
Deze speciale orthesen zijn ontwikkeld om de vorm van de schedel van de zuigeling aan te passen. De orthesen worden op verschillende manieren geproduceerd, waaronder traditionele helmen van schuim en lichtgewicht 3D-geprinte hulpmiddelen.
CRO's behandelen plagiocefalie aan de hand van een combinatie van ontwerpkenmerken: de contactzones definiëren lichte barrières voor groei, terwijl de groeizones ruimte laten waar dat nodig is om plaats te bieden aan de vorming van de natuurlijke vorm van het hoofd. De CRO moet hiervoor doorgaans 23 uur per dag, gedurende 3 tot 6 maanden gedragen worden.
Elke CRO is aangepast aan de baby die het hulpmiddel draagt. Daarom moet dit altijd worden voorgeschreven door een arts en zorgvuldig worden ontworpen door een orthopedisch specialist. Baby's hebben ook regelmatige controle nodig tijdens de behandeling. Daarom is het belangrijk om met een specialist samen te werken die de voortgang van je kind kan controleren en het hulpmiddel kan aanpassen wanneer nodig.
MyCRO Band
Dit dunne en lichtgewicht hulpmiddel is vandaag de dag één van de meest geavanceerde CRO's. De MyCRO Band is gebouwd met de nieuwste 3D-scan- en -printtechnologie en heeft een zelfuitrekkend sluitsysteem dat de noodzaak van aanpassingen beperkt en een wasbare binnenvoering die baby comfortabel houdt.
Meer informatie over plagiocefalie.
Wil je meer leren over plagiocefalie of mogelijke behandelingsopties verkennen? Bekijk deze nuttige bronnen of neem contact op met ons Ottobock-team.
Zoek een Ottobock deskundige in plagiocefalie.
Denk je dat je kind tekenen vertoont van een afgeplat hoofdje? Geïnteresseerd in de MyCRO Band-behandeling? Zoek in een lijst van Ottobock orthetiekcentra voor een ziekenhuis in jouw buurt.
Denk je dat je kind tekenen vertoont van een afgeplat hoofdje? Geïnteresseerd in de MyCRO Band-behandeling? Zoek in een lijst van Ottobock orthetiekcentra voor een ziekenhuis in jouw buurt.
Ga naar @Ottobock of @ottobock_benelux om contact op te nemen en te delen.
Ontdek inspirerende verhalen over #MyCROBand op ons IG-kanaal, de sociale hub van Ottobock waar families zoals die van jou in de kijker worden gezet en ondersteund.
Ontdek inspirerende verhalen over #MyCROBand op ons IG-kanaal, de sociale hub van Ottobock waar families zoals die van jou in de kijker worden gezet en ondersteund.
Neem contact op met ons voor informatie over de helmbehandeling.
Wil je zien of de MyCRO Band geschikt is voor jouw kind? Stel je vraag en een teamlid volgt dit snel op.
Referenties:
1. Rohde JF, Goyal NK, et al. Association of Positional Plagiocephaly and Developmental Delay Within a Primary Care Network. J Dev Behav Pediatr. 2021 Feb-Mar;42(2):128-134.
2. Martiniuk AL, Vujovich-Dunn C, Park M, Yu W, Lucas BR. Plagiocephaly and Developmental Delay: A Systematic Review. J Dev Behav Pediatr. 2017 Jan;38(1):67-78.