Kendinizi planlanan bir amputasyona hazırlamak

Batı dünyasında amputasyonların en yaygın nedeni arter tıkanıklığı olarak bilinen hastalıklardır. Diyabet gibi diğer metabolik hastalıkların yanı sıra “dolaşım bozukluğu” olarak da bilinen arter tıkanıklığı çok iyi bilinen ve yaygın bir hastalıktır. Dolaşım bozukluğu sebebiyle bacağa oksijen verilmesi artık yeterli değildir. Bu durumdan etkileniyorsanız, genellikle ağrı hissetmekle birlikte rahatsız bir yürüyüş sergilersiniz. Bacak veya ayak vücudun geri kalanına kıyasla daha soğuktur ve bazen de mavimsi renktedir. Alt ekstremite amputasyonu, kan dolaşımı diğer vasküler cerrahi prosedürler tarafından düzeltilemezse gerçekleştirilir. Kısmi ampütasyonlarda amaç, ayağın veya bacağın geri kalanını korumaktır.

Diyabetik ayak sendromu, bacak veya ayak amputasyonlarının en yaygın nedenlerinden biridir. Daha fazla insanın ileri yaşlara kadar yaşaması ve diyabetli kişilerin sayısının bu nedenle artıyor olmasına rağmen, gerçekleşen amputasyon sayısı çok az değişiyor. Bunun nedeni, daha iyi tedavi ve diyabetten etkilenen kişiler için geliştirilen yeni olanaklardır.

Diyabet genellikle birbirini etkileyen birkaç rahatsızlığa neden olur.

• Terlemenin azalması, ayakların ve bacakların kurumasına ve çatlamasına neden olur.

• Sinirdeki birikintiler, hastalıktan etkilenen bireylerin his kaybı yaşamalarına neden olur, bu nedenle kişiler gelişen çatlak ve yaraları fark etmezler.

• Diyabet yaraların iyileşme oranını ciddi şekilde azaltır.

• Yaralar, strese maruz kalındığında büyür. Doku iltihaplanır ve ölür.

Ayrıca diyabet nedeniyle kan dolaşımının bozulduğu ve hücreler öldüğü için ayağın ve bacağın daha çok iltihaplanma riski vardır.

Örneğin iş ve trafik kazaları da dahil olmak üzere kazalardan sonra ampütasyon sıklığı Batı dünyasında oldukça azalmıştır. Bunun sebepleri arasında gösterilebilecek yüksek iş sağlığı ve güvenliği standartları gibi birçok nedeni vardır. Yoğun bakım ve cerrahi alanlarındaki ilerlemeler hasar gören uzuvlardaki sinirlerin, damarların, kemiklerin ve yumuşak dokuların birçok durumda onarılabileceği anlamına gelir, bu nedenle son çare olarak amputasyon gerekli değildir.

Kansere bağlı amputasyonlar diğer nedenlere kıyasla nispeten daha nadirdir. Bununla birlikte çoğu durumda, dize veya kalça bölgesine yakın olan tümörler vardır. Kalça ve pelvis bölgesindeki tüm amputasyonların yaklaşık yarısı tümörlere bağlıdır. Bu gibi durumlarda amputasyonun amacı, vücudun diğer bölgelerini etkileyebilecek kanser hücrelerinin yayılmasını önleyerek hastanın hayatını kurtarmaktır.

Louis Pasteur'ün 1877'de antibiyotiklerin etkisini tanımlamasından bu yana enfeksiyonlara bağlı gerçekleşen amputasyonlar son derece nadir hale geldi. Amputasyonların azalmasının sebebi olarak tıbbi tedavideki yüksek antiseptik standartlar ve tetanoz aşıları da gösterilebilir. Bununla birlikte, en küçük yaralanmada bile tedbirli olmanız gerekir. Enflamasyon belirtileri arasında yarada kızarıklık, şişlik, ateş ve ağrı bulunur.

Ayrıca tetanoz aşınızın hala güncel olup olmadığını kontrol edin. Robert Koch Enstitüsü, her on yılda bir veya bazen yaralar meydana gelirse daha erken bir hatırlatma dozu önermektedir. Lütfen her durumda doktorunuza başvurunuz.

Cerrah, amputasyondan önce size tavsiyede bulunur ve operasyonu gerçekleştirir. Cerrah, operasyonun gidişatını koordine etmek için O&P uzmanınız ile birlikte çalışacaktır. Örneğin, cerrah ve O&P uzmanı güdüğünüzün şeklini önceden kararlaştırabilir, bu da protez soketinizin giyilmesini kolaylaştırır. Amputasyondan sonra, cerrah iyileşmenizi izler ve rehabilitasyonu reçete eder.

Çoğu durumda, pratisyeniniz ve uzmanınız, amputasyondan önce bile sizinle ilgilendiği için hastalığınızın sürecine aşinadır. Yeni protez komponentleri veya ek rehabilitasyon önlemleri için reçeteye ihtiyacınız olduğunda yardımcı olabilirler.

Bir sosyal eğitim görevlisi veya başka bir sosyal hizmet çalışanı, genellikle siz hastanedeyken sizinle ilgilenir. Görevleri, günlük yaşama dönüşünüzde size yardımcı olmaktır. Buna eviniz, eğitiminiz, işiniz, aileniz, geliriniz ve sosyal ağlarınız gibi konular dahildir. Size, hangi hizmetlerin mevcut olduğunu ve bunlara nasıl erişebileceğinizi söylerler. Hizmetlere verilebilecek örnekler arasında tıbbi, özel ve sosyal eğitimler veya sosyal hayata katılım için yardım sayılabilir.

Amputasyondan sonra, hastanedeki hemşireler ve yara bakımı konusunda uzman kişiler, yara iyileşmesi ve güdüğünüzün doğru şekillendirilmesi ve kompresyonu ile ilgilenir. Bu durum ideal olarak doktorlar, O&P uzmanı ve terapist ile koordine edilir.

Physiotherapists and occupational therapists assist you in the hospital, during rehabilitation and in everyday life. Their task is to get you moving, to strengthen and stretch your musculature, and to help you learn and make further improvements in walking and coping with activities of daily living. Therapists also do compression therapy in the hospital.

O&P uzmanınız, size uygun bir protez uygulamasını yaptığı ve sorularınız varsa tavsiyelerde bulunabileceği için merkezi bir rol oynar. Bir O&P uzmanı, güdüğünüzün nasıl görünmesi gerektiğini cerrahla tartışabilir. O&P uzmanınız size deneyimli terapistler önerebilir ve diğer amputelerle iletişime geçmenize yardımcı olabilirler. Ayrıca, evde veya araçta yapılması gereken değişiklikler için bir irtibata geçebileceğiniz bir kişi önerebilirler.

O&P uzmanı size bir protez uygularken ihtiyaçlarınızı ve tercihlerinizi netleştirir ve çeşitli tedavi seçeneklerini size önerebilir. Buna dayanarak, uygun protez komponentlerini seçerler ve size özel üretilen bir protez soketi ile protezinizin uygulamasını yaparlar. Amputasyondan kısa bir süre sonra güdüğünüzü inceleyecekler ve geçici bir protezin sizin için bir seçenek olup olmadığına karar verecekler.

O&P uzmanınız, protezinizle ilgili tüm sorularınız için yanınızda.

Protezin yanı sıra sağlam ayağınıza uygun ayakkabılara da ihtiyacınız olabilir. Örneğin, bir dolaşım bozukluğunuz varsa bu durum söz konusu olabilir. Kısmi ayak protezi kullanmıyorsanız, ortopedik ayakkabılar da kısmi ayak amputasyonu için bir seçenek olabilir. Ayrıntılı bilgi için O&P uzmanınıza danışın.

Aile durumunuza bağlı olarak, ayakta bakım hemşireleri protez kullanımında size yardımcı olabilir ve ayrıca günlük yaşamda kompresyon ve mobilizasyondan sorumlu olabilir.