Mózgowe porażenie dziecięce: czego się spodziewać

Najczęściej występuje porażenie spastyczne; oznacza to, że pewne mięśnie, na przykład nóg lub rąk, mają stale wysokie napięcie i dlatego są stale skurczone, co utrudnia kontrolowane ruchy. Ta spastyczna forma porażenia mózgowego występuje w 75 do 87 procentach wszystkich przypadków. Jeśli spastyczność utrzymuje się, może to prowadzić do skrócenia mięśni, ścięgien i więzadeł, co skutkuje ograniczeniem ruchomości stawów, takich jak kolano i nieprawidłowym ułożeniem nóg lub rąk.

Dyskineza opisuje zaburzenie ruchu, które może dotyczyć różnych części ciała. U osób z porażeniem mózgowym dyskineza charakteryzuje się mimowolnymi i niekontrolowanymi ruchami, które mogą być powolne lub nagłe. Na przykład, małe dzieci z dyskinezą rąk często otwierają i zamykają ręce w sposób ciągły. Utrudnia im to trzymanie lub chwytanie przedmiotów, takich jak kubek czy zabawka. Dyskineza może się nasilić, gdy dziecko jest czymś podekscytowane. Na przykład, dzieci z dyskinetycznym porażeniem mózgowym mają trudności z utrzymaniem głowy lub górnej części ciała w pozycji pionowej z powodu ograniczonej kontroli ciała. W takich przypadkach, odpowiednio dostosowany wózek inwalidzki z urządzeniami do siedzenia i pozycjonowania może zapewnić wsparcie i zwiększyć stabilność. Atetoza jest jedną z dyskinez. Mózgowe porażenie atetotyczne często objawia się u danej osoby nadmiernym wykręceniem rąk, stóp lub palców u rąk i stóp.

Ataksja jest definiowana przez lekarzy jako nieskoordynowane ruchy, zwłaszcza podczas chodzenia. Dzieci z ataksyjnym porażeniem mózgowym mają słabą koordynację i słabe mięśnie. Często zdarza się, że ręka dziecka drży podczas chwytania i kołysze się podczas stania lub chodzenia z szeroko rozstawionymi nogami; w ten sposób przy każdym kroku wyrzucają nogi do przodu.

Jedną z najczęstszych wad postawy u dzieci z porażeniem mózgowym jest deformacja typu equinus. Z powodu spastyczności mięśni czubek stopy skierowany jest w dół, co oznacza, że podeszwa stopy nie może być postawiona na podłożu lub może być postawiona z trudem. Dlatego często trudno jest stać w pozycji wyprostowanej. Dzięki fizjoterapii i specjalnym szynom pozycjonującym lub wkładkom ortopedycznym można leczyć tę deformację. Można nawet uniknąć sytuacji, w której dochodzi do skrócenia mięśni, ścięgien i więzadeł, co z kolei może prowadzić do trwałego zesztywnienia stawu, zwanego często przykurczem.

Dzieci z porażeniem mózgowym wykazują czasem pewne nieprawidłowości w chodzie. Jedną z nich jest chód nożycowy, który charakteryzuje się tym, że kolana i uda są dociskane do siebie lub krzyżują się podczas chodzenia w wyniku wzmocnienia mięśni prostowników nóg. Ponieważ nie jest możliwe tak łatwe zginanie nogi przy każdym kroku, nogi są zbyt wydłużone by chodzić sprawnie. Aby się poruszać, osoby dotknięte chorobą muszą wychylać nogi na boki do przodu, co sprawia, że ich chód wydaje się chwiejny i sztywny.
Chód kuczny jest również częstą nieprawidłowością u dzieci z porażeniem mózgowym. Charakteryzuje się chodzeniem ze zgiętymi stawami kolanowymi i biodrowymi, co jest znacznie bardziej wyczerpujące dla dziecka i bardziej obciąża jego stawy. Zaburzenia równowagi również odgrywają rolę w nieprawidłowościach chodu; w niektórych przypadkach wymagają one zastosowania wózka inwalidzkiego.

Zarówno dzieci jak i dorośli z porażeniem mózgowym często stwierdzają, że odczuwają ból. Ich ból jest zwykle wynikiem istniejących ograniczeń ruchowych, spastyczności lub wad postawy. Występuje on głównie w stopach, kolanach i biodrach, ale może dotyczyć także innych obszarów ciała. Odczuwany ból często zwiększa się wraz z wiekiem.

Możliwe są również upośledzenia poznawcze lub sensoryczne. Mogą one występować jako trudności w nauce, zaburzenia zachowania lub opóźniony rozwój mowy lub języka u chorego dziecka. Możliwe jest również, że dziecko z porażeniem mózgowym ma upośledzony słuch lub wzrok. Porażenie mózgowe może również powodować epilepsję lub napady padaczkowe. Jest to zaburzenie neurologiczne, które prowadzi do napadów poszczególnych mięśni lub całego ciała w wyniku zbyt wielu bodźców wzrokowych.

Najczęstszą postacią porażenia mózgowego jest spastyczne porażenie mózgowe. Charakteryzuje się ono głównie porażeniem spastycznym, które ogranicza ruch. W rezultacie wzrost mięśni jest ograniczony, dlatego możliwe są przykurcze i wady postawy.

W spastycznym diplegicznym porażeniu mózgowym występuje spastyczne całkowite porażenie obu rąk lub obu nóg. U dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym oznacza to zwykle diplegię spastyczną obu nóg.

Postać dyskinetycznego porażenia mózgowego wywodzi się z dyskinezy i charakteryzuje się mimowolnymi, niekontrolowanymi ruchami. Te zaburzenia ruchu mogą dotyczyć różnych obszarów ciała.

Mózgowe porażenie dziecięce wywodzi się z atetozy. Jest to podgrupa dyskinetycznego porażenia mózgowego. U osób z atetotycznym porażeniem mózgowym występują również ruchy mimowolne, są one jednak zazwyczaj powolne i konwulsyjne. Jeśli osoba z atetoidalnym porażeniem mózgowym jest narażona na stres, zaburzenia ruchowe mogą się nasilać. W tej postaci porażenia mózgowego rzadziej występują przykurcze.

Mózgowe porażenie ataksyjne wywodzi się z objawu ataksji. Dzieci z ataksyjnym porażeniem mózgowym mają głównie problemy z równowagą i koordynacją.

Fizjoterapia w przypadku porażenia mózgowego polega na zwiększeniu mobilności i istniejącego zakresu ruchów. Jest ona dostosowana do indywidualnych potrzeb Państwa dziecka; ogólnie rzecz biorąc, fizjoterapeuci nauczą Państwa jako rodziców, jak aktywność i wspieranie ruchu mogą być włączone do codziennego życia. Pokażą Państwu, jak radzić sobie w pewnych sytuacjach, np. jak korzystać z niezbędnych pomocy ruchowych.

Na przykład wkładki ortopedyczne na kończyny dolne są często konieczne do biegania, aby poprawić deformację typu equinus. Z czasem możliwe jest, że staw skokowy stanie się bardziej mobilny, a stanie stanie się łatwiejsze. Przenoszenie dziecka z łóżka lub krzesła na wózek inwalidzki jest również częścią fizjoterapii. Rodzice nauczą się również specjalnych ćwiczeń ruchowych, które mogą stosować z dzieckiem lub na nim w domu.

Terapia zajęciowa wspiera również aktywność dziecka z porażeniem mózgowym. Skupia się na wspieraniu codziennych czynności, takich jak jedzenie, mycie i ubieranie. Ponadto terapeuci zajęciowi stosują podejście holistyczne, aby wspierać również rozwój psychiczny i emocjonalny dziecka. Obejmują one percepcję lub zdolność do zwracania uwagi i koncentracji.

W celu promowania i utrzymania funkcji stawów i ogólnej mobilności u osób z porażeniem mózgowym, ortotyści przepisują odpowiednie urządzenia ortopedyczne. Mogą one poprawić lub zapobiec skróceniu mięśni, więzadeł i ścięgien, jak również wadom postawy. Urządzenia ortopedyczne mają na celu wzmocnienie Państwa dziecka z porażeniem mózgowym, aby mogło ono prowadzić aktywne i niezależne życie.

W ten sposób można na przykład leczyć chód nożycowy. Orteza abdukcyjna bioder (taka jak Ottobock Cosa Junior) z poduszkami na wewnętrznej stronie ud ułatwia dzieciom z porażeniem mózgowym stabilne siedzenie lub chodzenie. Poduszki w spodniach pełnią funkcję rozpórek. Orteza może być również połączona z innymi pomocami ruchowymi, takimi jak wózek inwalidzki lub orteza kończyn dolnych. Tą ostatnią często jest dynamiczna orteza stawu skokowego (np. Ottobock WalkOn Reaction Junior). Stosuje się ją w przypadku objawów stopy opadającej. Istnieją różne modele o różnych cechach funkcjonalnych. Wszystkie modele wspierają dzieci w fizjologicznym chodzeniu - nawet przy różnych prędkościach i obciążeniach. Innym urządzeniem wspomagającym jest kombinezon Exopulse Mollii, który został zaprojektowany w celu skutecznego rozluźnienia napiętych, spastycznych mięśni i złagodzenia związanego z tym bólu. Może być stosowany w połączeniu z fizykoterapią, ćwiczeniami lub aktywnością fizyczną.

W niektórych przypadkach spastycznego porażenia mózgowego, w ramach terapii mogą być stosowane różne leki (doustnie lub w postaci zastrzyków). Celem terapii lekowej jest złagodzenie spastyczności i bólu. O tym, które leki są odpowiednie i czy są potrzebne, decydują lekarze na podstawie objawów dziecka i faktu, czy pewne warunki są spełnione w ramach oceny korzyści i ryzyka. Ponieważ każdy przypadek porażenia mózgowego jest inny, decyzja w tej sprawie będzie podejmowana indywidualnie.

Lekarze starają się w jak największym stopniu stosować niechirurgiczne metody leczenia dzieci z porażeniem mózgowym. W niektórych przypadkach może jednak mieć sens rozważenie środków chirurgicznych. W zależności od zabiegu, ból spowodowany spastycznością może zostać złagodzony, a stanie i chodzenie może zostać poprawione. Zastosowane odpowiednio wcześnie, niektóre operacje mogą mieć charakter profilaktyczny, a w niektórych przypadkach można zapobiec skutkom spastyczności. W niektórych przypadkach, operacja jest również opcją leczenia już istniejących wad postawy lub zmian w stawie.