Kalkaneus kırığı

Kalkaneus kırığı, genellikle kalkaneus kemiği bölgesine aşırı kuvvet uygulanması neticesinde oluşur. Kalkaneus kırığının en yaygın nedeni yüksekten düşmedir (yaklaşık %80), bunu trafik kazaları (yaklaşık %10), spor kazaları (yaklaşık %8) ve yorulma neticesindeki kırıklar (%2) takip eder. Vakaların %20'sinde kırık her iki tarafta da meydana gelir. Osteoporoz da bir neden olabilir, bunun neticesinde kalkaneus kırığı meydana gelir. Kalkaneus kırıklarının yarısı iş ve yol kazalarından kaynaklanmaktadır. Ekseri 35 ila 60 yaşları arasındaki erkekler, kadınlardan beş ila sekiz kat daha sık etkilenir.

Bir topuk kemiği kırığında arka kısımda ve ayak bileği ekleminin üstünde akut bir şişlik görülür. Genellikle de tüm ayak şişlikten etkilenir ve doğal olarak bir çürük nedeniyle belirgin renk değişiklikleri görülür. Ayağın hareketliliği şiddetli ağrı nedeniyle sınırlıdır.
Bazı durumlarda kazada topuk kemiği bölgesindeki deri ve yumuşak doku yırtılması oluşur. Böylece de enfeksiyon riski yüksek açık bir kırık oluşur. Bu bir acil durumdur ve ameliyat şeklinde acil tıbbi tedavi gerektirir.

Doktor detaylı anamnez ve kaza oluşumunun tanımlanmasından sonra ilk izlenimini edindikten sonra, teşhis için takip eden görüntüleme prosedürleri kullanır. Bu durumda üç seviyeli röntgen çekilir ve bir manyetik rezonans tomografisi (MR) oluşturulur. Topuk kırığını sınıflandırmak ve olası operatif müdahaleyi planlamak için bir bilgisayarlı tomografi (CT) gereklidir.

Topuk kemiği kırığı yer değiştirmemişse ve eklem yüzeyleri bundan etkilenmemişse, genellikle konservatif tedavi önerilmektedir. Rahatlatıcı ortezler iyileşmeyi hızlandırmada yardımcı olur.
Akut topuk kemiği kırığı PECH kuralı (dinlenme, buz, c(k)kompres, yükseğe kaldırma) ile tedavi edilir. Buna ayrıca ağrı kesici ilaçları ve lenfatik drenaj şeklinde aktif fizyoterapi eklenir. Mümkün olduğunca yoğun şişlik azaltılmalı ve ayak kökü eklemlerindeki hareketlilik iyileştirmelidir. Topuğun rahatlamasına sürece bağlı olarak en az 6 ila 12 hafta boyunca dikkat edilmelidir.
Birçok durumda ise topuk kemiği kırığı daha karmaşık bir durumdur. Eklem yüzeyine vuran ve 1 mm'den daha geniş bir alana sahip olan tüm topuk kemiği kırıkları ameliyat edilir. Bunun haricinde arka ayağın yanlış konumlandırılması durumunda da ameliyat yapılır. Bu durumda genellikle topuk kemiğinin dış tarafında dik açılı bir kesi ile etkilenen bölge ameliyat edilmektedir. Bunun zamanlaması da genellikle yumuşak doku şişmesi nedeniyle kazadan sonraki 6. ve 10. gün arasındadır. Bu zaman içerisinde etkilenen ayak yükseğe kaldırma, soğutma ve lenfatik drenaj ile rahatlatılmalıdır.
Açık bir kırık söz konusu olduğunda ise ameliyatta zarar almış olan dokuya işlem yapılır ve eklem genellikle dış bağlantı çubukları ile sabitlenir. Ameliyat sırasında ilk önce kemik parçaları bir araya getirilir, topuk kemiği pozisyonunda düzeltilir ve doğru pozisyonuna getirilir. Topuk kemiğinin uzunluğu ve şekli düzleştirildikten sonra, sabitlemek için vidalı bir plaka yerleştirilir.
Ameliyattan sonra bacak ilk önce 2-5 gün sonra fizik tedavi başlayana kadar destekli bir atelde tutulur. Bu arada da kırık yayılma derecesine ve operasyonel olarak elde edilen stabiliteye bağlı olarak üzerine yüklenme genellikle en az 8 ila 12 hafta boyunca yasaklanır. Sonraki 6 ay boyunca da topuk üzerinde aşırı yük verilmemeli ancak aktivite kademeli olarak arttırılabilir. Genellikle yaklaşık olarak 6 hafta, 12 hafta, 6 ay ve bir yıl sonra tekrar röntgen filmleri çekilir. Özel topuk rahatlatma ortezleri ilk aşamada hareketliliği önemli ölçüde artırabilir.