Ayak bileği yaralanmaları

Ayak burkulması dış kuvvetle veya dış kuvvet olmadan, ayak bileği eklemlerinin bağlarını aşırı derecede gerebilir veya hatta yırtabilir. Bu tür yaralanmalar genellikle spor aktiviteleri kapsamında ortaya çıkmaktadır. Akut ayak bileği yaralanması en sık görülen yaralanmalar arasındadır. Tüm sporlarda tüm spor yaralanmalarının yaklaşık olarak %15-20'sini oluşturur. Özellikle de ayak bileği ekleminin bağ yapıları için tehlikeli olan, sıklıkla hızlı yön değişiklikleri ve sıçramalar haricinde rakiplerle temas bulunan sporlardır. Akut ayak bileği yaralanmalarının özellikle sık olduğu sporlar arasında futbol, basketbol ve voleybol yer almaktadır.

Özellikle de sporcularda tekrarlayan ayak bileği yaralanması riski artmaktadır. 3 yıl içerisinde hastaların yaklaşık olarak üçte biri tekrar ayak bileği yaralanması yaşıyor, sporcularda ise bu oran %73'e kadar çıkıyor. İlerleyen zamanlarda da birçok hasta ayak bileği ekleminin hafif dirençsizliğinden, yürürken ve koşarken ağrıdan, hafif şişmeden ve ayak bileği ekleminin hafif instabilitesinden şikayet etmektedir.

Ayak bileğinin üst kısmındaki bağlardaki yaralanmalar %85 oranında dış bağlar ile ilgilidir, burada bununla birlikte en çok ön dış bağ etkilenmektedir. Bunun dışında ayak bileğinin alt kısmında da yaralanmalar oluşabilir. Ayak bileği alt kısmındaki izole yaralanmalar nadirdir, ancak ayak bileği üst kısmında kronik yanal instabilitesi olan hastaların %10’unda aynı zamanda ayak bileği alt kısmında da bir instabilite bulunduğu tahmin edilmektedir.

Doktor ilk olarak hareket kısıtlaması, ısı gelişimi, şişme, kızarıklık, çıkıntılı kemikler gibi durumların olup olmadığını belirlemek için ayağı inceleyecektir. Bir görüşme, hangi durumların yaralanmaya yol açtığını, ağrının nerede yer ettiğini ve bu alanda önceki yaralanmaların veya önceden var olan hastalıkların olup olmadığı konularına açıklık getirilecektir. Bulgulara bağlı olarak röntgen ve MR gibi ayrıca muayeneler yapılmaktadır.

Günümüzde, ayak bileği eklemi bağ yaralanmalarının erken fonksiyonel mobilizasyon tedavisi, günümüzde standart olarak kendini kanıtlamıştır. Bu, yaralanmanın hemen sonrasında genel olarak koruma, dinlenme, buz, kompresyon ve yukarıda tutmayı kapsamaktadır. Henüz 48 ila 72 saat sonrasında, hareket kapsamı ve kas gücünün restorasyonu için, zorlamadan hafif hareket egzersizlerine başlanır. Ayak bileği eklemi, şişlik oluşmasından sonra bir ortez ile sabitlenir ve ağırlık yüklenmesi 2 ila 4 haftalık süre içerisinde adım adım yeniden gerçekleştirilir.
Ayrıca, mümkün olduğunca erken, genelde 3 ila 4 hafta içerisinde başlaması gereken, bir duyusal motor antrenmanının buna eşlik etmesi idealdir.

İmmobilizasyon fonksiyonelliğinin erken tedaviye kıyasla kapsamlı bir muayenesi, erken fonksiyonel tedavinin uzun süreli immobilizasyondan önemli ölçüde daha üstün olduğunu göstermiştir:

• Hastalar uzun vadede yaralanma öncesi yaptıkları spora geri dönüyor

• Spor aktivitelerine geri dönme süresi daha kısa

• Hastalar yaralanma öncesi yaptıkları mesleki aktiviteye daha hızlı geri dönüyor

• Daha az hasta şişlik gibi devam eden şikayetlerden muzdarip.

• Daha az hastada röntgen filmlerine göre ayak bileği eklemlerinde mekanik dengesizlik görülmekte

• Daha fazla hasta tedaviden memnun kalmakta